تصاویر : قلیان کشی از کوخ تا کاخ قجری!

 آن هم پرهيز كردند. ناصرالدين شاه ابتدا از پذيرش حكم ميرزاي شيرازي، امتناع مي‌كرد. اما تأثير اين فتوا آنچنان بود كه شاه قاجار هم در حرمسراي خود جرأت نمي‌كرد قليان بکشد.
 
نهضت تنباکو با فشار علما آنقدر ابعاد عمیقی پیدا کرد که ناصرالدین شاه از بیم تاج و تخت تسلیم شد و دستور داد همه جا اعلام کنند حكم ميرزا را پذيرفته و معاهده توتون و تنباكو را لغو می کند.
 
این نهضت از این جهت که اولین رویارویی های مردم و علما با شاه و استعمار بود و با پیروزی به پایان رسید دارای اهمیت است اما خود گویای رواج داشتن استعمال تنباکو و قلیان در عصر قاجار است.  
 
مورخان می گویند در عصر قاجار قلیان آنقدر اهمیت داشته که مردم هیچ مجلس و میهمانی ای اعم از روضه خوانی، مجلس فاتحه، عزا، شیرینی خوردن، خواستگاری، بله بوران، مجالس عقد و عروسی و شب نشینی را بدون آن برگزار نمی کردند.
 
در این میان قلیان کشیدن که کاری اعیانی به حساب می آمده آدابی نیز برای خود پیدا می کند و بیشتر در جامعه ایرانی نفوذ می‌کند مثل اینکه اگر در میهمانی نخستین قلیان به میهمان تعارف شود دلیل بر خوشامدگویی صاحب پذیرایی به آن فرد و اگر قلیان دوم و سوم به طرف پیشکش شود معنای خداحافظی است.
 
از سوی دیگر قلیان درکنار نفوذی که در جامعه عصر قاجار به عنوان وسیله ای رایج در دست مردم می‌یابد ابعاد زیبایی شناسی نیز پیدا می کند و کنده کاری بر روی بدنه و نقش و نگارهای روی کوزه آن قلیان را به شیء زینتی نیز تبدیل می کند. عکس های زیر از عبدالله قاجار، آنتوان سوریوگین و چند عکاس ناشناس در عین آنکه جایگاه قلیان در جامعه عصر قاجار را بیشتر نشان می‌دهد بعضا این وجه زیبایی شناسی و دکوری را نیز به تصویر می کشد. در این عکس ها قلیان از دربار گرفته تا کوچه و خیابان و اندرونی در دست شاهان و درباریان گرفته تا مردم عادی و زن و مرد دیده می‌شود؛ در کنار آن عکس‌های آتلیه ای نیز وجود دارد که در آن قلیان به عنوان وسیله ای زینتی و دکوری حضور دارد. تصاویر از فرادید.

 


دختری با لباس قجری در اندرونی در حال بازی تخت نرد؛ قلیان پر نقش و نگار در سمت راست تصویر دیده می شود. عکاس: آنتوان سوریوگین
 


دو دختر در لباس قاجاری در اندروی با قلیانی در دست. عکاس: آنتوان سوریوگین
 


عکس چند زن در تفرج با قلیان. عکاس: ناشناس

 

 

ادامه عکس ها در ادامه ی مطلب

ادامه نوشته

محوطه باستانی کول فرح

تنگه‌ای در هفت کیلومتری شمال شرقی ایذه، شامل شش نقش برجسته متعلق به دوره ایلامیان است که با توجه به سنگ نبشته‌های به جا مانده و بقایایی که از محل زندگی آنها در گذشته‌های دور در میان کوهها باقی‌مانده است مانند گورها ،کانال آب و بقایای ساختمان و نقطه دیدبانی می‌توان گفت این محل پرستشگاه نارسینا، یکی از خدایان ایلامی بوده است. 

                  

 (کول) به معنی دره و (فره) به معنی خوشحالی می‌باشد، از آنجا که دره‌ها عموماً تنگ و خفه می‌باشند اما این دره روح افزا و دلباز است و در سمت راست مدخل دره، در کنار رشته کوهی، دو قطعه سنگ عظیم و نامنظم دیده می‌شود که بر بدنه آنها، نقوش ظریف و زیبایی از صورت انسان و شمایل جانوران در حالت‌های نیایش و احترام دیده می‌شود.  

          

در تصویر سنگی این نیایشگاه بیش از ۴۰۰ نفر در حال نیایش مشاهده می‌شوند و بنا به گفته کارشناسان در این تصاویر نخستین نگاه بشر به مذهب و آئین شکل گرفته است و حمل خدایان، قربانی کردن و اجرای موسیقی از دیگر صحنه‌های بکر این سنگ نگاره هاست.

محوطه کول فرح در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۵۹۷ در فهرست اثار ملی ایران به ثبت رسید. 

            

طولاني‌ترين آبشار مصنوعي ایران

مديرعامل سازمان زيباسازي شهرداري اهواز گفت: آبشار رنگين‌كمان كارون طولاني‌ترين آبشار مصنوعي در كشور است كه طول آن از يك‌سو 150 متر و از سوي ديگر به 200 متر مي‌رسد و در كناره‌هاي پل هفتم اهواز ايجاد شده است.

ارسلان جعفري‌شهني در گفت ‌وگو با ايسنا، منطقه خوزستان، اظهار كرد:‌ محيط شهري اثر مستقيمي بر ذهن و روان شهروندان دارد و هرچه محيط زندگي از خشونت سختي اشباع شده باشد، رفتار شهروندان هم متاثر از اين محيط، خشن مي‌شود؛ در مقابل هرچه محيط شهري ‌آرام‌تر بوده و رنگ‌هاي ملايم در فضاهاي شهري استفاده شود، رفتار شهروندان هم ملايم‌تر مي‌شود.

وي افزود: ارتقای كيفيت فضاهاي شهري و عناصر متنوع سازنده محيط از مهمترين وظايف شهرداري است و در اين زمينه مي‌توان از عناصري مانند آب، نور، گياه و زمين استفاده كرد. شهر اهواز داراي اقليمي خاصي و‌ آب و هوايي گرم است و گذر طولاني‌ترين رودخانه كشور از ميان اين شهر، تضاد زيبايي ايجاد كرده است. اگر اين تضاد به‌درستي مورد استفاده قرار گيرد، مي‌توان با استفاده از عنصر آب، موجب زيبايي منظر شهر شد و اين ظرفيت موجود را براي بهسازي شهر به كار برد.

جعفري‌شهني تصريح كرد: با استفاده از رودخانه كارون و ساختارهاي فيزيكي متفاوت پل‌ها مي‌توان تركيبي از نورپردازي و آبنماها را در شهر ايجاد كرد؛ نورپردازي پل «سفيد»، نخستين اقدامي بود كه در اين زمينه انجام شد و پروژه نورپردازي و آبنماي پل هفتم هم شب گذشته به بهره‌برداري رسيد. نورپردازي پل هشتم اهواز هم بزودي آغاز مي‌شود و در اين پروژه، با استفاده از دو عنصر آب و نور، تركيبي زيبا ايجاد مي‌شود.

مديرعامل سازمان زيباسازي شهرداري اهواز خاطرنشان كرد: در اين پروژه 6 الكتروپمپ 90 كيلواتي، آب را به بالاي پل انتقال مي‌دهند و پس از فيلتر كردن، آب از ارتفاع 35 متري به صورت آبشار در 2 رديف به پايين سرازير مي‌شود. 2 هزار و 750 نازل تمام‌استيل در اين آبشار استفاده شده و روشنايي و نورپردازي اين آبشار هم از طريق750 لامپ LED و 80 پروژكتور رنگي اجرايي شده است.

ادامه نوشته

آشنایی با قلعه های ایران (2)

در ایران قلعه های بسیاری وجود دارد که هر کدام بازمانده از دوران خاصی هستند و در شهرها و روستاهای سراسر کشور پراکنده شده‌اند. هر کدام از آنها زیبایی خاص خود را دارند. برای  آشنایی بیشتر از قلعه های دیدنی کشور خودمان، ایران در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

قلعه ایرج (تهران - ورامین)

قلعه ایرج در نزدیکی دهکده جعفرآباد، در شمال شرقی ورامین قرا دارد. این قلعه به شکل مستطیل است و ساختمان آن با خشت و گل ساخته شده و یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های ایران به حساب می‌آید. قلعه ایرج یکی از بی‌نظیرترین قلعه‌های خشتی جهان است و با ارتفاع 50 فوت با وسعت 200 هکتار در دوران ساسانی ساخته شده اما به علت عدم حفاظت‌ از آن به شدت آسیب دیده است. ابعاد داخلی شمال - جنوب قلعه ایرج ورامین 1214 متر و ابعاد شرقی - غربی آن 1150 متر است که با هیچ یک از قلعه‌های خشتی و تاریخی جهان قابل مقایسه نیست. درون دیوارهای قطور قلعه ایرج راهروهایی تعبیه شده که برجک‌های دیده‌بانی را به هم وصل می‌کرده است. ملات دیوارها از خشت و آجر است. در بیرون محوطه قلعه نیز سنگرهایی قرار دارد.

---

قلعه پرتغالی‌ها (هرمزگان)

قلعه پرتغالی‌های هرمز که در ضلع شمالی این جزیره و در ساحل دریا قرار دارد، مهم‌ترین قلعه باقی مانده از روزگار تسلط پرتغالی‌ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است. این قلعه به فرمان آلفونسو آلبرکرک دریانورد پرتغالی در سال 1507 میلادی، در محلی موسوم به مورنا احداث شد. قلعه به شکل چند ظلعی نامنظم است. ساختمان آن بسیار محکم است و دیوارهایی به قطر 3.5 متر با چند برج به ارتفاع 12 متر دارد.

قلعه پرتغالی‌های هرمز شامل انبارهای اسلحه، آب انبار بزرگ، اتاق‌های سرباز خانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی و تالار است.

---

ادامه نوشته

باغ‌های ایرانی با شهرت جهانی

گشت و گذار تاریخی در دیدنی‌ترین طبیعت ایران! این یک پیشنهاد ویژه برای پر کردن اوقات فراغت پاییزی خانواده‌هایی است که تصمیم دارند سفر را در خنکای مهر‌ماه تجربه کنند.

اگر به بازدید از بناهای معروف ایران علاقه دارید، سر زدن به چند باغ بین‌المللی با شهرت جهانی را در برنامه‌تان قرار دهید. برای سفر به این باغ‌ها کافیست یکی از استان‌های فارس، اصفهان، کرمان، خراسان جنوبی، یزد یا مازندران را به عنوان مقصد سفر انتخاب کنید تا بتوانید باغ‌های ایرانی ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی جهانی را از نزدیک ببینید.باغ شاهزاده ماهان کرمان، باغ عباس‌آباد بهشهر، باغ چهلستون اصفهان، باغ فین کاشان، باغ ارم شیراز، باغ پاسارگاد، باغ دولت‌آباد یزد، باغ پهلوان پور یزد و باغ اکبریه بیرجند 9باغی هستند که تابستان سال 90 در فهرست یونسکو به ثبت رسیدند. چیزی که توجه داوران یونسکو را به باغ‌های ایرانی جلب کرد طراحی متنوع و سبک منحصر به فرد معماری آنها بود. در این باغ‌ها معماری بر اساس شرایط آب و هوا و خاک صورت گرفته اما ویژگی‌های فرهنگ ایرانی به عنوان وجه اشتراک تمام باغ‌ها قابل مشاهده است.باغ شاهزاده یکی از زیباترین باغ‌های سنتی ایران است که آن را می‌توانید در نیم فرسنگی ماهان در استان کرمان ببینید. شاهزاده ماهان نه تنها در دل کویرهای کرمان یک لکه سبز و خوش آب و هوا ایجاد کرده، بلکه معماری جالبی هم دارد.

 قدیمی‌ترین باغ ایرانی

قدیمی‌ترین باغ ایرانی، باغ پاسارگاد است که از قرن ششم پیش از میلاد و دوران کوروش کبیر به جا مانده. کتیبه‌های موجود نشان می‌دهند که کوروش شخصا طراحی این باغ را انجام داده و شکل کاشت درختان هندسی‌سازی باغ را تعیین کرده است.

به همین دلیل باغ‌های ایرانی دیگری که در سال‌های بعد ساخته شد همگی وجه تشابه‌هایی با باغ پاسارگاد دارند. باغ پاسارگاد در 135کیلومتری شیراز و سه کیلومتری جاده شیراز به آباده قرار دارد.

---

باغ شازده‌های قاجاری

باغ شاهزاده یکی از زیباترین باغ‌های سنتی ایران است که آن را می‌توانید در نیم فرسنگی ماهان در استان کرمان ببینید. شاهزاده ماهان نه تنها در دل کویرهای کرمان یک لکه سبز و خوش آب و هوا ایجاد کرده، بلکه معماری جالبی هم دارد.

باغ شاهزاده

کوشک دو طبقه ای در این باغ ساخته شده که در گذشته به عنوان استراحتگاه مورد استفاده قرار می‌گرفت. این باغ به دستور حاکم کرمان در اواخر دوره قاجار ساخته شده و می‌گویند وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان بردند، بنایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود تغار گچی را که به دست داشت محکم به دیوار کوبید و فرار کرد! جای خالی کاشی‌هایی که بر سردر ورودی می‌بینید، یادگار همان فرار بنا از کار است!

---

ادامه نوشته

داستان مزدا؛ مردی كه عاشق ايران بود

شايد در ابتدا اين تشابه بي‌ربط به نظر برسد اما حتي در سايت رسمي شركت مزدا هم شرح داده شده كه بنيان‌گذار شركت مزدا يعني جوجيرو ماتسودا علاقه‌ي فراواني به پيامبر ايران باستان، زرتشت داشت.

شركت خودروسازي مزدا موتور ژاپن 91 ساله شد.شركت خودروسازي مزدا موتور كه در بازار خودروهاي سواري ايران نيز طرفداران خاص خود را دارد از جمله بزرگترين خودروسازان ژاپني محسوب مي‌شود كه به رعايت كيفيت در توليد محصولات خود شهرت داد.

توليد شركت مزدا به تنهايي از كل صنعت خودرو ايران بيشتر است. شركت مزدا در سال 1920 ميلادي ابتدا به عنوان توليدكننده‌ي ابزار و ماشين‌آلات توسط جوجيرو ماتسودا پايه‌گذاري شد و امروزه در بازار خودروي بسياري از كشورهاي جهان حضور دارد. مزدا توليد خودروهاي خود را به صورت رسمي از سال 1931 آغاز و اين شرکت در طول جنگ جهاني دوم براي ارتش ژاپن توليد اسلحه و جنگ افزار كرد. اولين اتومبيل داراي چهار چرخ اين شرکت ژاپني با نام مزدا 360 در سال 1960 وارد بازار شد.

 

اما نكته‌ي جالب در مورد شركت مزدا نام اين شركت است. مزدا شما را ياد چه كلمه‌اي در زبان فارسي مي‌اندازد؟ اهورا مزدا.

شايد در ابتدا اين تشابه بي‌ربط به نظر برسد اما حتي در سايت رسمي شركت مزدا هم شرح داده شده كه بنيان‌گذار شركت مزدا يعني جوجيرو ماتسودا علاقه‌ي فراواني به پيامبر ايران باستان، زرتشت  و اهورامزدا داشت. او نام شركتش را به خاطر علاقه و احترامي كه به آئين زرتشت داشت، مزدا گذاشت. برخي تاريخ‌دانان نيز از ارتباط فرهنگي ايران در زمان هخامنشيان با ژاپن آن روزگار سخن مي‌رانند.

خودروهاي سواري و وانتهاي مزدا از دهه‌ي هفتاد ميلادي وارد ايران شدند. مزدا 929 کوپه به يکي از اتومبيلهاي کوچک و پرطرفدار آن زمان تبديل شد. همچنين وانتهاي مزدا نيز از آن زمان تاکنون در ايران مورد استفاده بوده‌اند. هم‌اكنون گروه بهمن با مشاركت مزدا، وانتها و سواري‌هاي اين شركت را در ايران مونتاژ مي‌كند.

لباس کوروش چه رنگی بود ؟

یک تاریخ شناس می گوید پوشش ایرانی ها در زمان هخامنشیان، حتی اسکندر مقدونی را هم به خود جلب کرده است.

ایرانی ها در دوره هخامنشی چه لباسی می پوشیدند؟ لباس کوروش رنگ مخصوصی داشت؟ کدام فرمانروای خارجی در پوشیدن لباس خود و ملتش از ایرانیان الگو گرفت؟ پاسخ این پرسش ها را در این گزارش بخوانید.

«عشرت بدر» پژوهشگر، محقق و بنیانگذار موزه لباسهای ایران به نکات جالبی از جزئیات پوشش مردم در دوره پارسها اشاره می کند.

او می گوید: «با توجه به نوشته بیشتر تاریخ نویسان مثل هردوت ،کرناس و گزنفون پارسیان بعد از آنکه مادهارا شکست دادند و حکومت را به دست گرفته، استفاده از لباس مادها را شروع و از آن اقتباس کردند.یکی از دلایل آنها برای استفاده از لباس مادی این بود که آن لباسها را مجلل تر از پوششهای خود دیدند ،چنانکه گزنفون در این مورد می نویسد کورش از لباس مادها اقتباس کرد و نزدیکان خود را بر آن داشت تا این لباسها را بپوشند مهمترین حسن این پوشاک نشان ندادن معایب است و اشخاص را بزرگتر و شکیل تر می نمایاند.»

لباس خاص کوروش

آن طور که بنیانگذار موزه لباس های ایران می گوید، لباس کوروش لباس ویژه ای بوده است:«کورش کلاهی داشت که اسم آن تیارا بوده ،تیارا از نظر شکل دارای نوک تیز بود لباس او به رنگ ارغوانی کم رنگ و نیم سفید بود این نوع لباس فقط مخصوص شاه بودو در زیر این لباس نیم شلواری می پوشید که رنگی تند داشته و روی لباس ردایی معمولا به رنگ ارغوانی استفاده می کرده است.»

سارابیس، لباس ویژه ایرانی

"سارابیس" این، نام معروف ترین لباس ایرانی ها بوده است. بدر در این باره می گوید:« این لباس از تعداد قطعاتی تشکیل شده بود شامل یک نیم تنه، این نیم تنه بدن را تا کمی پاینتر از کمر می پوشانده یعنی در اصل شکل آن یک بالا پوش یا شنل نیم دایره بوده که وقتی دستها را پائین می انداختند وبه شکل آماده می ایستادند تعدادی چین در اطراف دستها به وجود می آمد.»

از نظر نوع یقه هایی که در حجاریها مشهود است یقه های به شکل هفت کوچک و یا گرد و بعضی نمونه ها به شکل قایقی است این نمونه های شنل در بعضی از حجاریها جلوی آن باز است و با یک دکمه روی گردن بسته شده و نوع دیگر آن جلو بسته و از سر پوشیده می شده در قسمت پائین بالا پوش در جلو آزاد و افتاده است.اگر پوشنده این بالا پوش، دستهایش را باز کند بالا پوش از یک مچ تا مچ دست دیگر به شکل کمانی است که در وسط آن کمی شکل فرورفته دارد.

درقسمت دیگر لباس دامن است که در حجاریها با دقت بررسی شده و دو نوع دامن دیده شده و وجود دارد یک نوع دامن راسته چین است که فقط یک راسته چین در جلو به وجود آمده، نوع دوم دامن دو راسته چین است که در موقع پوشیدن شکل آن مثل دامن لنگی پوشیده می شده و آن قسمتی که اضافه دامن و به شکل دو راسته چین در آمده قسمت اضافه پیچیدن آن به دور بدن است.

ایرانیان باستان چه رنگی می پوسیدند؟

آن طور که عشرت بدر می گوید هخامنشیان (پارسیان)به دلیل فراوانی مواد اولیه طبیعی و پشم و ابریشم و رونق بافندگی برای تهیه شنل و دامن از پارچه های کار دست که در گارگاههای خانگی بافته می شده استفاده می کردند:« در دوره آنان از رنگهای متنوع با نقش و نگار زیبا استفاده می شده ،رنگهایی که آثاری از آن برجا مانده نارنجی ،قهوهای،سفید و زرد است که روی نقشها بر جامانده است.

کفش پارسیان هم از نظر مدل با کفش مادها که حالتی چسبیده داشته که درون پاشنه آن باعث بلندی قد می شده فرق دارد نمونه کفش یا به شکل بندار است یا بابند ازمچی پا  تا زیر زانوبسته شده رنگ آن از چرم که زرد یا قهوهای بوده ساخته شده است.

مردم عادی هم تیاره های که از نمد مالیده شده واز جنس پشم بوده بر روی سر می گذاشتند ولی خود کورش تیاره متفاوت و نوک تیز داشته که دور تیاره افسری پیچیده داشته توصیف کرده اند و معمولا تاجی که داریوش به سر می گذاشته به اسم دیهیم و آن را به رنگ سفید و آبی نوشته اند.

بدر درباره اشاره مورخان معروف به نوع پوشش ایرانی ها هم چنین می گوید:«در بعضی از نسخه های تاریخ نویسان از یک شلوار سه قسمتی یا سه پارچه در لباس هخامنشیان اسم برده اند که این شلوار سه برش داشته که شامل دوقسمت پا و یک میان پای مربع شکل که به زاویه های دو پای شلوار وصل می شده و این نمونه شلوار در هنگام سوارکاری راحتی بی نظیری داشته و در بیشتر پوشاک پادشاهان و ثروتمندان و اشراف از موادی چون طلا و نقره و سنگهای قیمتی برای تزیئن و رودوزی لباس استفاده و مرصع دوزی می کردند .

«هرودت» پوشاک مردم عامی پارسی را بدین طریق عنوان می کند شامل زیر جامه ،قبا و ردا یا بالا پوش زمستانی در باره پوشاک زنان آن دوره آثار و نشانه کمی بدست آمده مثل فرش پازیریک که سه زن را روی آن نشان داده است.

ارغوانی، رنگ هر سال هخامنشیان

بنیانگذار موزه لباس های ایران، درباره رنگ موردتوجه ایرانی ها برای لباس هم به نکته جالبی اشاره می کند: در دوره پارسیان رنگ ارغوانی رنگ مهم و مورد توجه خاص مردم بوده و حالت تقدس و احترام داشته یکی از مهمترین هدایا لباس ارغوانی بوده و شاهان هخامنش در زمان انجام مراسم رسمی و مذهبی و کارهای حکومتی از لباس به رنگ ارغوانی استفاده کرده   اند و به نوشته مورخان مردم عادی و سپاه دارای پوششهای رنگی هستند مانند رنگ زرد ،نارنجی،قهوه ای،قرمز ،آبی و زعفرانی استفاده زیادی کرده اند ولی در هیچ جا از رنگ مشکی استفاده نشده و اسمی برده نشده است.

تاریخچه زیورآلات در ایران

کشور ایران از لحاظ جغرافیایی بر روی کمربند معدنی جهان قرار دارد و از ذخائر عظیم فلزات و کانی های با ارزش برخوردار است. همین موضوع ار نظر تاریخی موجبات گسترش دانش و صنعت فلز کاری از ایران به سایر مناطق جهان را فراهم ساخته، به طوری که ساکنین مصر، بابل، هند و جیحون با تمام پیشرفت هایی که در عصر خود داشتند نتوانستند در این زمینه بر ایرانیان پیشی بگیرند. صنعت طلا و جواهر و ساخت و تولید زیور آلات و مصنوعات فلزات قیمتی ایران در این رابطه سرآمد کشورهای جهان است.

آثار هنری بسیار ارزشمند و گرانبهائی که امروزه موزه های معتبر داخلی و خارجی و مجموعه های خصوصی کلکسیونر های معروف دنیا را در سراسر جهان زینت بخشیده است، بیان گر این حقیقت می باشد که طلاسازان و جواهرسازان ایرانی در ادوار مختلف تاریخی چه پیش از اسلام و چه بعد از آن در ساختن اشیاء تزئینی و زیور آلات گرانبها، از مهارت خارق العاده ای برخوردار بوده اند و امروزه هر بیننده ای که آنها را در موزه های معروف بین المللی مشاهده می نماید، خلاقیت و توانمندی حیرت برانگیز سازندگان ایرانی این اشیاء را تحسین می کند. مجسمه مشهور بز بال دار، جام طلای افسانه زندگی، جام طلای مارلیک و ده ها اثر تاریخی دیگر اصیل ترین اسناد تاریخ فرهنگی و هنری صنعت گران ایرانی در گذرگاه زمان و کارنامه درخشان پیشینیان ما به شمار می روند.

جام طلای مارلیک

ادامه نوشته

عجیب ترین گورستان تاریخی اردبیل

اردبيل براي خيلي از گردشگران ايراني با طبيعت منحصر به فرد و آب و هواي لطيفش شناخته مي شود اما شايد کمتر کسي بداند که يکي از جالب ترين نقاط تاريخي کشور در منطقه براي اين استان قرار گرفته و در واقع وسيع ترين منطقه تاريخي استان اردبيل و با اهميت ترين سايت تاريخي مربوط به پيش از تاريخ در شمال غرب ايران به شمار مي رود.

منطقه باستاني معروف به شهر يري در شمال غربي روستاي پيرازميان در 31 کيلومتري شرق مشگين شهر قرار دارد. جايي در کنار رود قره سو که وسعت آن به 400 هکتار مي رسد و از سه قسمت دژ نظامي، معبد و قوشا تپه تشکيل مي شود. قدمت قلعه و معبد به 1450 پيش از ميلاد و قوشا تپه به 7 هزاره پيش از ميلاد مي رسد.

 

محوطه شهر يري اولين بار در سال 1978 ق .م توسط هيئت چارلز برني شناسايي و بررسي شد. او معتقد بود که عمر بعضي آثار تا هزاره سوم قبل از ميلاد، عصر آهن، سفال خاکستري و نخودي و نارنجي هم مي رسد.

چارلز برني تاريخ اکثريت گورهاي اين محل را هزاره دوم و اول قبل از ميلاد مي دانست و حتي پيش بيني مي کرد که اين تاريخ به هزار سال قبل تر، يعني هزاره سوم قبل از ميلاد هم برسد. با اين حال آثاري از سکونت عصر برنز شناسايي نکرده بر اين نظريه اصراري نورزيد تا اين که در کاوش هايي که توسط هيئت دکتر نوبري در آذر 1382 انجام شد، اشياي با ارزشي از داخل گورها به دست آمد که در حال حاضر در موزه باستان‌شناسي خلخال نگهداري مي‌شوند.

عده اي از باستانشناسان قدمت اين محوطه را تا 9 هزار سال هم تخمين مي زنند و معتقدند که سنگ تراشه هاي از اشکال انسان مربوط به 7 هزار سال قبل از ميلاد مسيح در اين منطقه موجود است.

 

محوطه باستاني شهر پيرازميان در کنار رودخانه قره سو قرار دارد. جايي که بر روي سنگ هاي اطراف آن نقش و نگارهاي متعددي با طرح و ابعاد مختلف با ضربه زدن هاي منظم و دقيق با سنگ هاي سخت، استخوان حيوانات و فلزات سخت حک شده است. نقش هايي از بزکوهي، انسان درحالت هاي مختلف و چندين نقش نامشخص ديگر قابل مشاهده اند، تعداد آنها محدود است .

اما در نزديکي هاي همين محوطه، سنگ قبرهايي با نقش هايي يک نواخت از چهره انسان هايي که دهان ندارند ديده مي شوند که ابعاد آنها از 2مترتا 40 سانتيمتر متغير است و تعداد تقريبي آنها به بيش از صد مورد مي رسد. اين محوطه در منتهي اليه دشت مشگين شهر و به فاصله 65 کيلو متري شمالغربي مرکز استان و در 35 کيلو متري شرق شهرستان مشکين شهر و در 2 کيلو متري شمال روستاي پير ازميان و از توابع بخش مشکين شرقي واقع شده و در آن مي توانيد يک قلعه وسيع با ديوار دفاعي سنگي از نوع خشکه چين را در کنار محلي براي برگزاري آيين هاي مذهبي و گورهاي باستاني متعدد ببينيد. تا به حال حدود 450 گور در اين محل شناسايي شده است که ابعاد کوچکترين آنها 3.2 متر و بزرگترين آنها 8.2 متر است. علاوه بر اين، يک غار باستاني و تپه هاي متعلق به دوره هاي مختلف از ديگر ديدني هاي اين منطقه است که باستان شناسان زمان زيادي را براي تحقيق در آنها صرف کرده اند.

با تمام اين ها، اين روزها اگر گذارتان به منطقه تاريخي شهر پيرازميان بيفتد مي بينيد که وزش باد شديد و طوفان بخشي از محوطه باستاني شهر پيرازميان را در مشگين شهر تخريب کرده است. طوفان بخش حفاظت شده معبد را بطور کامل تخريب و سايبان محوطه را از جا کنده و به اطراف پرتاب کرده است.

 

اين در حالي است که مدير کل ميراث فرهنگي اردبيل در سال 84ضمن بازديد از منطقه اعلام کرد که در سال 85حريم شهر يري تعيين خواهد شد و اين منطقه باستاني به ثبت ملي و جهاني خواهد رسيد. ولي در مرداد سال 85تحقيقات باستان شناسي منطقه تعطيل شد. او در مرداد سال 86اعلام کرد که کار طراحي سازه محافظ انجام خواهد شد اما تا به حال هيچ اقدامي در جهت حفاظت از سنگ افراشت ها انجام نشده است.

به جز طوفان روزهاي گذشته، سرماي شديد زمستان عامل تهديد ديگري براي سنگ هاي منقش اين منطقه است که مي تواند آثار تاريخي اين تپه را از بين ببرد.

تاریخ هنر نقاشی در ایران ایران به دنیا یک هنر مخصوص را عرضه کرده است که در نوع خودش بى مانند است.تار

ایران به دنیا یک هنر مخصوص را عرضه کرده است که در نوع خودش بى مانند است.تاریخ هنر نقاشى در ایران به زمان غارنشینى برمیگردد. در غارهاى استان لرستان تصاویر نقاشى شده از حیوانات و تصاویر کشف شده است. نقاشیها بوسیله (W.Semner) بر روى دیواره هاى ساختمانها در ملایر و فارس که به 5000 سال پیش تعلق دارند کشف شده است. نقاشى هاى کشف شده در مناطق تپه سیالک و لرستان بر روى ظروف سفالى، ثابت مى کند که هنرمندان این مناطق با هنر نقاشى آشنایى داشته اند.

---

 همچنین نقاشیهایى از دوران اشکانیان، نقاشى هاى معدودى بر روى دیوار، که بیشتر آنها از قسمتهاى شمالى رودخانه فرات بدست آمده، کشف شده است. یکى از این نقاشیها منظره یک شکار را نشان میدهد. وضعیت سوارها و حیوانات و سبک بکار رفته در این نقاشى ما را بیاد منیاتورهاى ایرانى مى اندازد.

نقاشیهاى دوران هخامنشى

در نقاشیهاى دوران هخامنشى، نقاشى از روى چهره بر سایر نقاشى هاى دیگر تقدم داشت. تناسب و زیبایى رنگها از این دوران، بسیار جالب توجه است. نقاشى ها بدون سایه و با همدیگر هماهنگى دارند. در بعضى از موارد، سطوح سیاه پر رنگ را محدود کرده اند.

از لحاظ تاریخى، مهمترین تکامل در هنر ایرانى، تقبل طرحهاى چینى بوده است که با رنگ آمیزى که ادراک ویژه هنرمندان ایرانى است مخلوط شده بود.

ادامه نوشته